The Function of Nazar (Speculative intelligent) and Khawatır in Bringing the Individual for Knowledge in Mu’tazila
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11521271Keywords:
Kalam, Mu’tazilah, Knowledge, Ignorance, Reasoning, KhawatirAbstract
In Muʿtazilite thought, reasoning precedes religion and deserves to be the first of the obligatory duties. For this reason, it is the first duty of man to use the intellect, which is a special gift of Allah. This is because man is a special being who has the ability to remove possible harms from himself through his thinking, to obtain benefits, and to reach the unknown based on the evidence to which his mind is directed. Therefore, by enduring the arduous nature of reasoning, this duty, which is the basis of unity, must be fulfilled. A person can turn to the evil eye and to himself/herself (inner voice) with the fear of not thinking and ignorance and realize that thinking is necessary. He/She has a nature that makes him think, and he is a being under the influence of stimuli that call him to think. In Muʿtazilite thought, the fear of not thinking that prepares the individual for the evil eye before the evil eye is called ḥātır. One of the themes that will be emphasized in this article is that the ḥātır can occur due to many reasons arising from the individual's self and the external environment. In this article, we will try to examine the ontological and epistemological importance of the reasoning and the khawatır for a rational being, the logical relation of both concepts to the fear of ignorance, and the qualities and characteristics of their essence through a descriptive method. In our study, we will not include detailed lexical and terminological analyses of the basic concepts and their historical background. We will focus on the basic parameters that the Mu'tazilites wanted to achieve with both concepts and construct the main theme.
References
Alî ez-Zeydî, İbnü’r-Reşîd el-Kâsım b. Muhammed. el-Esas li-akâidi’l-ekyâs. Sa’da: Mektebetü Ehlü’l Beyt, ts.
Ali, Isamuddîn Muhammed. Bevâkirü’s-sekâfeti’l-islâmiyye ve hareketü’n-nakl ve’t-tercüme. İskenderiye: Münşetü’l-Meârif, 1987.
Altıntaş, Ramazan. İslam Düşüncesinde İşlevsel Akıl. İstanbul: Pınar Yayınları, 2003.
Arslan, Hulusi. İslam Düşünce Geleneğinde Şia-Mu’tezile Etkileşimi (Şerif el-Murtazâ Örneği). İstanbul: Endülüs Yayınları, 2017.
Arı, Yılmaz. “Bir İnsanlık Suçu Ve Soykırım Trajedisi: İsrail’in Filistinlilere Uyguladığı Devlet Terörü Nedeniyle Yargılanması Gerektiğine Dair Bir Değerlendirme”. Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi 5 (Aralık 2023), 22-44. https://doi.org/10.61216/darulhadisdergisi.1392165.
Arı, Yılmaz. “A Crime against Humanity and the Tragedy of Genocide: An Evaluation That Israel Should Be Sued for State Terrorism against Palestinians”. çev. Mustafa Turan, Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD) 1/2 (Dec. 2023), 445-465. https://doi.org/10.5281/zenodo.1042956
Aslan, Abdülgaffar. “Kelâmcıların Dilinde Havâtır Kavramının Kullanımı ve Bilgi Değeri.” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/16 (2006), 29-56.
Aslan, İbrahim. Kâdî Abdülcebbar’a Göre Dinin Aklî ve Ahlakî Savunusu. Ankara: Otto Yayınları, 2014.
Avcı, Metin. İmam Mâturîdî’nin Fikirlerinde Ebû Hanîfe’nin Etkisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2022.
Can, Seyithan. “Allah’a İman’ın Psiko-Sosyal Temelleri (Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Bağlamında Bir Değerlendirme)”. Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (Aralık/2020), 473-501.
Demir, Osman Nuri. “Tanrı’nın Sesi Vicdan ve Hakikate Ulaşmanın Muharrik Gücü Olarak Havâtır Kavramı”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 10/4 (2021), 3943-3958. https://doi.org/10.15869/itobiad.1026148.
Demir, Osman. Kâdî Abdülcebbârʹda İnsan Psikolojisi Güdüler (Devâî) ve İnsan Davranışı Üzerindeki Etkileri. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
Durmuş, Nuray. “Mu‘tezile Akılcılığında! Havâtırın Rolü: Mârifetullah Örneği”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/20 (2023), 452-476.
Ebu Hilal el-Askerî, el-Furûq fi’l-lüğa, Arap Dilinde ve Kur’an’da Farklar Sözlüğü, çev. Veysel Akdoğan. İstanbul: İşaret Yayınları, 2017.
Ebû Reşîd en-Nisâburî, Saîd b. Muhammed b. Hasen b. Hâtim. Mesâilü’l-Hilaf-beyne’l-Basriyyîn ve’l-Bağdadiyyîn. thk. Maan Ziyade-Rıdvan es-Seyyid. Beyrut: y.y., 1979.
Ebû Zeyd, Nasr Hamid. el-İtticâhü’l-aklî fi’t-tefsîr. Beyrut: el-Merkezü’s-Sekâfi’l-Arabî, 2003.
Elkaisy-Friemunt, Maha. God and Humans in Islamic Thought Abd al-Jabbar Ibn Sina and al-Ghazali. London and New York: Routledge, 2017.
Hâkim el-Cüşemî, Muhammed b. Kerrâme. er-Risâle fî-nasîhati’l-âmme. thk. Cemal eş-Şâmî. B.y.: y.y., h.1438/2016.
Hâkim el-Cüşemî. Uyûnü’l-mesâil fi’l-usûl. thk. Ramazan Yıldırım. Kahire: Dâru’l-İhsan, 2018.
Hanefî, Hasan. Mine’l-akîde ila’s-Sevra. Kahire: Hindawî, 2017.
Hatipoğlu Yakut, Büşra Nur. “Kelâm İlminde Havâtır Kavramının Yeri”. İslam Tetkikleri Dergisi 12/1 (Mart 2022), 187-216. https://doi.org/10.26650/iuitd.2022.1023433.
Hayyât, Ebü’l-Hüseyn Abdürrahîm b. Muhammed b. Osmân. el-İntisâr-Mu’tezile Müdafaası. çev. Yüksel Macit. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2018.
Hımmasî, Sedîduddîn Mahmûd er-Râzî. el-Münkız mine’t-taklîd. Kum: Müessesetü’n-Neşri’l-İslâmî, h. 1414/1993.
İbn Metteveyh, Ebû Muhammed el-Hasen b. Ahmed. Kitabu’l-mecmû-fi’l-muhît-bi’t-teklîf. thk. Jan Peters. Kahire: Dâru’l-Meşrîk, 1986.
İbn Metteveyh. et-Tezkira fi-ahkâmi’l-cevâhir ve’l-a’raz. thk. Sami Nasr Lütfü-Faysal Bedir Avn. Kahire: Dârü’s-Sekâfe, ts.
İbn Metteveyh. Kitâbü’l-mecmû fi’l-muhît bi’t-teklîf. thk. J.J. Houben. Beyrut: Matbaatü’l-Katulikiyye, 1965.
İbnü’l-Melâhimî, Rüknüddîn Mahmûd b. Muhammed el-Hârizmî. Kitabü’l-fâik fi-usûli’d-din. thk. Faysal Bedir Avn. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, 2010.
İbnü’l-Melâhimî. Kitabü’l-mu’temed fî-usûlid-dîn. thk. Wilferd Madelung. Tahran: Müessesetü Mutalaâti İslami, 2012.
İbnü’l-Mutahhar el-Hillî, Cemâlüddîn el-Hasen (el-Hüseyn) b. Yûsuf b. Alî. Keşfü’l-murâd fî-şerhi’l-tecrîdi’l-itikâd. Beyrut: Müessesetü’l-Âlemiyyi, 1988.
Kâdî Abdülcebbar, Ebû’l Hasen Ahmed b. Abdilcabbar el-Esedabâdî. el-Muğnî fî-ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl. thk. Muhammed Hıdr Nabha. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2012.
Kâdî Abdülcebbar. Şerhü’l-usûli’l-hamse (Mu’tezile’nin Beş İlkesi). çev. İlyas Çelebi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurulu Başkanlığı Yayınları, 2013.
Khan, Diwan Taskheer. “Mu'tazilaism: An Introduction to Rationality in Islam”. International Journal of Engineering and Applied Sciences (IJEAS) 4/10 (2017), 60-62.
Koloğlu, Orhan Şener. Cübbâiler’in Kelam Sistemi. İstanbul: İsam Yayınları, 2007.
Mcdermott, Martin. Nazariyyâtü ilmi’l-kelam inde’ş-şeyh müfîd. çev. Ali Hâşim. Meşhed: Mecmeu’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, h. 1412/1991.
Memiş, Murat. Mu’tezilî Bir Bakışla Bilgi Problemi. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2011.
Merhaba, Muhammed Abdurrahman. Mine’l-felsefeti’l-Yunaniyye ila’l felsefeti’l-İslâmiyye. Beyrut: Avidat, 2007.
Meyhûb, Seyyîd Abdüssettar. Ebû Reşîd en-Nisâbûrî ve erâühü’l-kelamiyye ve’l-felsefiyye. Kahire: Mektebetü’s-Sekâfi’t-Diniyye, 2006.
Mürüvve, Huseyn. en-Nezeâtü’l-mâddiyye fi’l-felsefeti’l-arabiyyeti’l-İslâmiyye. Beyrut: Dâru’l-Farâbî, 2002.
Nader, Albert Nasri. Felsefetü’l-Mu’tezile. Bağdat: Matbaatü’r-Râbıta, 1951.
Nâtık-Bilhak, Ebu Tâlib Yahyâ b. al-Husayn b. Hârun al-Buthânî. el-Hakâiku’l-ma’rife fî-ilmi’l-kelâm. San’a: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali’s-Sekâfiyye, 2003.
Nerîr, Ali Muhammed. Mu’teziletü’l-Yemen Devletü’l-Hâdî ve fikrühû. Beyrut: Dârul-Avde, 1981.
Okumuş, Namık Kemal. “Gün ve Geleceği Iskalama Tercihinin Aşkın Formu: Kutsal Gelenek Perspektifi”. Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD) 1/1 (June 2023), 24-47. https://doi.org/10.5281/zenodo.805748.
Peters, J. R. T. M. God's Created Speech: A Study in the Speculative Theology of the Muʿtazilî Qâḍîl-Quḍât Abû’l-Ḥasan ‘Abd Al-Jabbâr Bin Aḥmad Al-Hamadânî. Leiden: E.J. Brill, 1976.
Shihadeh, Ayman. “The existence of God”. The Cambridge Companion To Classical Islamic Theology ed. Tim Winter. 197-217. New York: Cambridge University Press, 2008.
Suruş, Abdülkerim. el-Kabz ve'l-bast fi’ş-şerîa’. Beyrut: Darü’l-Cedid, 2002.
Şemmerî, Rauf. el-Vücudü’l-İlahi inde İbn Ebi’l-Hadid. Meşhed: Mecmeu’l-Buhusi’l-İslâmî, h. 1392/1972.
Şerif el-Murtazâ, Alî b. el-Hüseyn b. Mûsâ b. Muhammed el-Alevî, “el-Hudûd ve’l-hakâik”, Resâilü’l-Murtazâ, haz. Seyyid el-Mehdî er-Recâî. 259-298. B.y.: y.y., h. 1405/1984.
Şerîf el-Murtazâ. ez-Zehîra fî-ilmi’l-kelâm. thk. es-Seyyîd Ahmed El-Hüseynî. Kum: Müessesetü’n-Neşri’l-İslâmiyyi, h. 1411/1990.
Şerîf el-Murtazâ. Şerhü cümelü’l-ilm ve’l-amel. thk. eş-Şeyh Ya’kûb el-Ca’ferî el-Merâğî. Tahran: Dârü’l-Üsve, h. 1409/1988.
Tûsî, Ebû Ca‘fer Nasîrüddîn Muhammed b. Muhammed b. el-Hasen. Telhîsu’l-Muhassal. Dâru’l-Edva: Tahran, 1980.
Zemahşerî, Cârullah Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an-hakâik-i-ğavâmizi’l-tenzîl ve uyûni’l-ekâvil. thk. Adil Ahmed Abdulmevcud-Ali Muhammed Muavvız. Riyâd: Mektebetü’l-Ubeykan, 1998.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 INTERNATIONAL JOURNAL OF DORLION ACADEMIC STUDIES AND RESEARCH (IJODASOR) ISSN: 2980-2806
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
