Al-Tahāwī's View of the Issue of Rasm al-mushaf
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14181062%20Keywords:
Science of Ḳirāʾa, Al-Taḥāwī, Al-Mushkil al-āthār, Compilation, Rasm al-mushafAbstract
Abū Jaʿfar al-Taḥāwī's Sharḥ al-Mashkīl al-ʿAsār, while evaluating the controversial issues in the narrations, also includes the issues related to resm al-mushaf as an issue. This issue is encountered only in the aforementioned work. Taḥāwī's evaluations are important for those interested in this field due to his role in the construction of the Ahl al-Sunnah aqīdah and his distinguished place in the science of qiraat. Although the author occasionally touches upon issues related to rasm al-mushaf under different headings, his evaluations are generally grouped under certain headings. His writings on this subject are analyzed under six headings. Al-Taḥāwī touches upon the Ḳurʾānic scribing until the time of 'Uthman, especially during the reign of Abū Bakr, and the events that necessitated the writing of an official mushaf. Emphasizing the authenticity of the ijmā of the Companions on the issue of the rasm al-mushaf, the author insists that those who are subject to ahād reports on this issue are on the wrong path, and those who follow recitations that are contrary to the calligraphy of the mushaf without evidence are blatant apostates. In Mushkil al-asār, examples of recitations that are in accordance with the rasm al-mushaf and the ḳirāʾa in this context are given, and it is emphasized that the ḳirāʾa preferences of the ḳurrāʾ imams that do not oppose the writing are Ḳurʾān. The ḳirāʾa imams did not oppress the ḳurrāʾ who preferred the other authentic ḳirāʾa.
References
Ahmed, Abdullah Nezîr. Ebû Ca’fer et-Tahâvî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1991.
Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî. Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb el-Arnaût. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
Akaslan, Yaşar. “Resmü’l-Mushaf Literatürü Açısından Kâsım b. Fîrruh eş-Şâtıbî’nin ‘Akîletü Etrâbi’l-Kasâid fî Esne’l-Mekâsıd’ı”. Trabzon İlahiyat Dergisi 10/1 (2023), 255-277. https://doi.org/10.33718/tid.1232794
Akcan, Resul. Mushaf İmlâsının İrfânî Yorumu -Merrâkuşî Örneği-. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2022.
Altıkulaç, Tayyar. el-Mushafu’ş-Şerîf (Medine 1). 2 Cilt. İstanbul: IRCICA-İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi, 2020.
Altıkulaç, Tayyar. Günümüze Ulaşan Mesâhif-i Kadîme: İlk Mushaflar Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: IRCICA-İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi, 2015.
Aytekin, Arif. “el-Akīdetü’t-Tahâviyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/259-260. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit. el-Câmi‘ li-ahlâkı’r-râvî ve âdâbi’s-sâmi‘. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maârif, 1983.
Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit. Târîhu Bağdâd ev Medîneti’s-selâm. thk. Mustafa Abdülkadir ‘Atâ. 24 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417.
Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed Basrî. el-İntisâr li’l-Kur’ân. thk. Muhammed İsâm el-Kudât. Amman/Beyrut: Dâru’l-Feth/Dâru İbn Hazm, 2001.
Başal, Abdulhalim. Endülüs’te Kıraat İlmi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Doktora Tezi, 2021.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Şuabü’l-îmân. thk. Abdulâlî Abdülhamid Hamid. 14 Cilt. Bombay: Mektebetü’r-Rüşd, 1423.
Bostan, Osman. “Mushaf’ın Tarihi Süreç İçerisinde Geçirdiği Tasnifler”. 13. Uluslararası Kültür, Medeniyet ve Sosyal Bilimler Sempozyumu. ed. Abdüsselam Ali Ahmed. 101-106. Mısır: İKSAD Yayınları, 2023.
Buhârî, Hasan b. Abdülhamid b. Abdülhakim. Menhecü’l-imâm et-Tahâvî. Mekke: Ümmü’l-kurâ, Yüksek Lisans Tezi, 1422.
Çetin, Nihad M. “Arap (Dil)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 276-309. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
Dağ, Mehmet. “Kırâat İlminde Şâzz Kavramı -Kavramın Anlamsal Dönüşümü ve Gerçek Anlamının Tespitine Dair-”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 7/2 (Ekim 2007), 57-110.
Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd b. Osman. Câmi‘u’l-beyân fi’l-kırââti’s-seb‘i’l-meşhûre. ed. M. Kemal Atik. 2 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1420.
Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd b. Osman. el-Muhkem fî ‘ilmi nakti’l-mesâhif. thk. Gânim Kaddûrî el-Hamed. Beyrut/Dımaşk: Dâru’l-Gavsânî li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2017.
Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd b. Osman. el-Mukni‘ fî ma‘rifeti mersûmi mesâhifi ehli’l-emsâr ma‘a Kitâbi’n-nakd. thk. Muhammed es-Sâdık Kamhâvî. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâtü’l-Ezheriyye, ts.
Dimyâtî, Ahmed b. Muhammed el-Bennâ. İthâfü fuzalâi’l-beşer bi’l-kırââti’l-erba‘ate ‘aşer. thk. Enes Mehre. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım, 1427.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. el-Kütübü’s-sitte ve şürûhuha: Sünenü Ebî Dâvûd. 23 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Gezer, Süleyman. Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Kur’an. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2. Basım, 2015.
Hamed, Gânim Kaddûrî. Resmü’l-Mushaf: dirâse lugaviyye târihiyye. Bağdad: el-Lecnetü’l-vataniyye li’l-ihtifâl, 1982.
Hamîdullah, Muhammed. Kur’ân-ı Kerîm Tarihi: Özellikleri, Tedvini, Türkçe ve Batı Dillerine Yapılan Tercümeleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1993.
Hârûf, Muhammed Fehd. el-Müyesser fi’l-kırââti’l-‘aşre’l-mütevâtire min tarîki Tayyibeti’n-neşr ve’l-kırââti’l-erba‘a’ş-şâzze ve tevcîhühâ. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1441.
Havuz, Hasan Hüseyin. “Âsım Kıraatinin Senedi ve Şu’be-Hafs Rivayetlerinin Temellendirilmesi”. Balıkesir İlahiyat Dergisi 12 (29 Aralık 2020), 105-128.
İbn Asâkir, Ebü’l-Kāsım Alî b. el-Hasen b. Hibetillâh b. Abdillâh b. Hüseyn ed-Dımaşkî eş-Şâfiî. Târîhu medîneti Dimaşk. thk. Muhibbüddin Ebî Saîd Ömer b. Garâme el-Amravî. 80 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1995.
İbn Ebî Dâvûd, Abdullah b. Süleyman b. Eş‘as es-Sicistânî. Kitâbü’l-Mesâhif. thk. Muhammed b. ‘Abde. Kahire: el-Fârûk el-Hadîse, 1423.
İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Muavviz. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Lisânü’l-mîzân. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 10 Cilt. Beyrut: Mektebü’l-matbuati’l-İslâmiyye, 2002.
İbn Hallikân, Ebü’l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed. Vefeyâtü’l-a‘yân ve enbâu ebnâi’z-zamân. thk. İhsan Abbas. 7 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1398.
İbn Kutluboğa, Ebü’l-Adl Zeynüddîn Kasım b. Abdullah. Tâcü’t-terâcim. thk. Muhammed Hayr Ramazan Yusuf. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1413.
İbn Mücâhid, Ebû Bekr Ahmed b. Musa b. el-Abbas et-Temîmî. Kitâbü’s-seb‘a fi’l-kırâât. thk. Şevkî Dayf. Mısır: Dâru’l-Maârif, 1400.
İbn Yûnus, Ebû Saîd Abdurrahman b. Ahmed es-Sadefî el-Mısrî. Târîhu İbn Yûnus es-Sadefî. thk. Abdülfettah Fethî Abdülfettah. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421.
İbn-i Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed Hadramî. Mukaddime. çev. Halil Kendir. 2 Cilt. Ankara: Yeni Şafak, 2004.
İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed. en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr. thk. Zekeriyya Umeyrât. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 4. Basım, 2011.
İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed. el-Beyân fî hattı mushafi Osmân. thk. Gânim Kaddûrî el-Hamed. Dımaşk: Dâru’l-Gavsânî, 1438.
İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed. Gâyetü’n-nihâye fî tabakâti’l-kurrâ. 3 Cilt. b.y.: Mektebetü İbn Teymiyye, 1351.
İbnü’l-Faradî, Ebü’l-Velîd Abdullah b. Muhammed b. Yûsuf el-Kurtubî. Târîhu’l-‘ulemâi ve’r-ruvâti li’l-‘ilmi bi’l-Endelüs. 2 Cilt. Kahire: Matbaatü’l-Medenî, 2. Basım, 1408.
İbnü’l-‘İmâd, Ebü’l-Felâh Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed es-Sâlihî el-Hanbelî. Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb. thk. Abdülkadir el-Arnaût - Mahmûd el-Arnaût. 11 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1986.
İbnü’n-Nedîm, Ebü’l-Ferec Muhammed b. İshâk b. Muhammed. el-Fihrist. ed. Abdulkadir Coşkun. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2019.
İltaş, Davut. “Tahâvî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 385-388. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
İzmirli, İsmail Hakkı. Tarih-i Kur’an. İstanbul: Böre Yayınevi, 3. Basım, 1956.
Karadut, Ahmet. “Ebu Ca‘fer et-Tahâvî Hayatı ve Eserleri”. Diyanet İlmî Dergi 19/2 (1983), 53-64.
Kāsım b. Sellâm, Ebû Ubeyd el-Herevî el-Ezdî. Fedâilü’l-Kur’ân. thk. Mervan Atıyye vd. Beyrut/Dımaşk: Dâru İbn Kesîr, 1995.
Kattân, Mennâ‘ Halîl. Mebâhis fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân. Riyâd: Mektebetü’l-Maârif, 3. Basım, 1432.
Kevserî, Zâhid. el-Hâvî fî sîreti’l-İmâm Ebî Ca‘fer et-Tahâvî. Kahire: Matbaatü’l-envâr, 1368.
Krenkow, Fritz. “Tahâvî”. İslâm Ansiklopedisi. Ankara: MEB Yayınları, 1978.
Küçük, Hüseyin - Gül, Ali Rıza. “Ignaz Goldziher’in Kur’ân Kırâatlerine Yönelik İddiaları Üzerine Resmü’l-Mushaf Bağlamında Bir Değerlendirme”. Sultan İlahiyat Araştırmaları Dergisi (SİAD) 2/1 (2024), 49-61. https://doi.org/10.5281/ZENODO.12579514
Mahmûd, Abdülmecid. Ebû Ca‘fer et-Tahâvî ve eseruhû fi’l-hadîs. Kahire: el-Mektebetü’l-Arabiyye, 1975.
Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh el-Yemenî. el-Kütübü’s-sitte ve şürûhuhâ: el-Muvatta. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1401.
Mekkî, Ebû Muhammed b. Ebî Tâlib Hammûş b. Muhammed el-Kaysî. el-İbâne ‘an me‘âni’l-kırâât. thk. Abdülfettah İsmail Şelebî. Kahire: Dâru Nehdati Mısır, ts.
Mübârekfûrî, Ebü’l-‘Ulâ Muhammed Abdurrahman b. Abdürrahim. Tuhfetü’l-ahvezî bi-şerhi Câmi‘i‘t-Tirmîzî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410.
Müslim, Ebü’l-Huseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî. el-Kütübü’s-sitte ve şürûhuhâ: Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 23 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Müstağfirî, Ebü’l-Abbâs Ca‘fer b. Muhammed b. el-Mu‘tez. Fedâilü’l-Kur’ân. thk. Ahmed b. Fâris. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1427.
Nüveyrî, Ebü’l-Kāsım Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ali. Şerhu Tayyibeti’n-neşr fî’l-kırââti’l-‘aşr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
Özaydın, Abdülkerim. “Bağdat (Kültür ve Medeniyet)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/437-441. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
Özdeş, Talip. Kur’an ve Nesh Problemi. Ankara: Fecr Yayınları, 2. Basım, 2018.
Özel, Ahmet. Hanefi Fıkıh Alimleri. Ankara: TDV Yayınları, 2. Basım, 2006.
Salihoğlu, Alaaddin. “Ri̇zeli̇ Hafız Hüseyi̇n Efendi̇ ve Râ’i̇yye Şerhi̇ Adlı Yazma Eseri̇”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45 (2020), 119-138.
Sem‘ânî, Ebû Sa‘d Abdülkerîm b. Muhammed b. Mansûr. Edebü’l-imlâ’ ve’l-istimlâ’. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1981.
Semhûdî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Abdillâh. Vefâ’ü’l-vefâ bi-ahbâri dâri’l-Mustafâ. thk. Hâlid Abdülğanî Mahfûz. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
Seyyid, Eymen Fuâd. “Fâtımîler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/228-237. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Süleyman b. Necâh, Ebû Dâvûd el-Kurtubî el-Ümevî. Muhtasaru’t-tebyîn li-hecâi’t-tenzîl. thk. Ahmed b. Ahmed b. Muammer Şarşâl. 5 Cilt. Medine: Mektebetü’l-Melik Fehd, 1421.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. Hüsnü’l-muhâdara fî târîhi Mısır ve’l-Kâhire. thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim. 2 Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, 1387.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli’l-Kur’ân. thk. Mahmûd Muhammed Şakir - Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 2. Basım, ts.
Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed. Müşkilü’l-âsâr. thk. Şuayb el-Arnaût. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1994.
Tahhân, Mahmûd. Teysîru mustalahi’l-hadîs. Kuveyt: Dâru’t-Türâs, 6. Basım, 1404.
Tomar, Cengiz. “Mısır (Fetihten Osmanlı Dönemine Kadar)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/559-563. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
Yılmaz, Lokman. “Bi̇r Kıraatçi̇ Olarak Ebû Ca‘fer et-Tahâvî ve Müşki̇lü’l-âsâr’da Kıraatler”. Diyanet İlmi Dergi 59/3 (2023), 817-848. https://doi.org/10.61304/did.1269641
Yılmaz, Lokman. Kıraatü’n-nebi -Hz. Peygamber’in Tilâvetine Dair-. Ankara: Sonçağ Akademi, 2023.
Zehebî, Ebû Abdillah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Ma‘rifetü’l-kurrâi’l-kibâr ‘ale’t-tabakâti ve’l-a‘sâr. thk. Tayyar Altıkulaç. 4 Cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 1995.
Zehebî, Ebû Abdillah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. thk. Şuayb el-Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 3. Basım, 1985.
Zehebî, Ebû Abdillah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Târîhü’l-İslâm ve vefeyâtü’l-meşâhir ve’l-a‘lâm. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1424.
Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. el-Bürhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-‘irfân fî ‘ulûmi’l-Kurʾân. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 3. Basım, 1426.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Lokman Yılmaz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
