Elçi İsa’dan Tanrı İsa’ya: Kur’ân-ı Kerim ve Kitâb-ı Mukaddes Işığında Bir İnceleme
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10321491Anahtar Kelimeler:
Tefsir,, İsa , Havariler, İlk Dönem Hıristiyanlığı, TeslisÖzet
Kutsal Kitap’ta ve Kur’ân-ı Kerim’de benzer mesajlar, ortak isim ve kavramlar bulunmaktadır. Her dinin kendi perspektifiyle detaylara inildiğinde bu kavram ve isimlere yüklenen anlamlarda ciddi boyutlarda farklılaşma görülür. Konu Hz. İsa olduğunda ise tanrı ve peygamberlik tasavvurları karşı karşıya gelmekte hatta tamamen zıt inanç ve kabuller bulunmaktadır. Makalenin öncelikli amacı, dinî terminolojide yer almış olan teslis inancını Kitâb-ı Mukaddes ve Kur’ân-ı Kerim metinleri üzerinden irdelemek ve teslise dair herhangi bir bulgunun olmadığını açık ve net bir şekilde ortaya koymaktır. Çalışmamızda Kur’ân-ı Kerim ve kanonik İnciller’i temel alırken ilk dönem Kur’ân tefsirlerinden ve Kitâb-ı Mukaddes’in diğer bölümlerinden de yararlandık. Bununla beraber günümüzde teslis inancı çerçevesinde Hz. İsa algısının gelmiş olduğu noktayı netleştirme adına Hıristiyan mezheplerinin Türkiye’deki önde gelen bazı din adamları ile teslis ve Hz. İsa hakkında birtakım görüşmeler yaptık ve bunlarla ilgili değerlendirmelerde bulunduk. Yaptığımız araştırma sonucunda Kitâb-ı Mukaddes’in hiçbir yerinde teslis inancının açık bir biçimde bulunmadığını, Hz. İsa’nın, üçlü tanrı inancının bir parçası olarak görülmesinin Hıristiyanlık içerisinde sonradan geliştiği, Kur’ân’da da bu inancın eleştirildiği kanaatine ulaştık.
Referanslar
Abdülazîz b. Abdullah el-Humeydî. Tefsîru ibn-i Abbâs ve merviyyâtühü fi’t-tefsîr min kütübi’s sünne. Mekke: Câmiatü Ümmi’l-Kurâ, 2008.
Abdülvahhab, Ahmed. Hakikatu’t tebşîr beyne’l-madî ve’l-hadır. Kahire, 1961.
Abdurrezzâḳ b. Hemmâm es-San’ânî. Tefsîru’l-Ḳur’ân. thk. Muṣṭafa Müslim Muḥammed. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1989.
Ağaoğulları, Mehmet Ali – Köker, Levent. İmparatorluktan Tanrı Devletine. Ankara: İmge Kitabevi, 1991.
Bozdemir, Hatice Rahime. Tevhid İnancı Bakımından Kur'ân-ı Kerim ile Kitab-ı Mukaddes'in (Tevrat ve İncil)
Mukayesesi. Eskişehir: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
Cilacı, Osman. “Havarî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 16. Ankara, 1989.
Cornell, Tim – Matthews, John Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi Roma Dünyası. çev. Şadan Karadeniz. Cilt 5.
İstanbul: İletişim Yayınları, 1988.
Çınar, Aynur. “Yahudilik’te Kutsal Ruh’un Yansımalarından Biri olarak ‘Tanrı sesi kôl’”, Tarihten Günümüze Yahudilik.
ed. Abdullah Altuncu. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2022.
Çoban, Bekir Zakir. “Bir Yahudi Olarak Hz. İsa”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28 (2007), 43-58.
Dahhâk b. Müzâhim el-Belhî, Tefsîru’d Dahhâk. thk. Muhammed Şükrü Ahmed ez-Zâviye. Kâhire: Daru’s-Selâm, 1999.
Ebû Muhammed İsmail b. Abdurrahman Süddî el-Kebîr. Tefsîrü’s-Süddî el-kebîr. thk. Muhammed Atâ Yûsuf. Mansûre: Dârü’l-Vefâ, 1993.
Ebû Zekeriya Yahya b. Ziyâd el-Ferrâ. Me’âni’l-Kur’ân Ahmed Yusuf en-Necatî, Muhammed Ali en-Neccâr. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1983.
Edgar, Brian. Üçlü Birlik Tanrı'da Yaşam. çev. Zeynep Çağlayandere. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2015.
Ehrman, Bart Denton. İsa'ya Rağmen Hıristiyanlık. çev. Mahmut Aydın. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2020.
Elidae, Mircea. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. çev. Ali Berktay. Cilt 2. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2003.
Esin, Colette – Laporte, Helene. Yunan ve Roma Mitolojisi. çev. Musa Eren. Ankara: Tübitak Yayınları, 2003.
Güngör, Muhammed. “Hıristiyanlıkta Kudüs'ün Kutsallaşma Süreci.” Amasya İlahiyat Dergisi, no. 14 (Haziran 2020), 141-170.
Harris, Marvin. İnekler Domuzlar Savaşlar ve Cadılar. çev. M. Fatih Gümüş. Ankara: İmge Yayıncılık, 1995.
Kaymaz, Yunus. Hıristiyan Teolojisinde Kutsal Ruh. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2023.
Kur'an-ı Kerim Meali. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 22. Basım, 2012.
Kutsal Kitap: Tevrat Zebur İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi – Yeni Yaşam Yayınları, 2020.
Kuzgun, Şaban. Dört İncil Yazılması Derlenmesi Muhtevası Farklılıkları ve Çelişkileri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2020.
Madrigal, Carlos. İncil ve Hıristiyanlık Sorgulanıyor Apologia. İstanbul: Dharma Yayınları, 2009.
Sabine, George – Thorson, Thomas. A History of Political Theory. Hinsdale, 1973.
Sarıtaş, Duygu Özer. Cumhuriyet Dönemi Roma Vergi Sistemi. Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
Sevgi, Pervin. Augustus Dönemi Din ve Din Propagandası. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Temiztürk, Halil. “Ölü Deniz Yazmaları ve Tarihteki Yeri”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/1 (Ağustos 2015), 63-87.
Türkoğlu, Halide Gökçe. “Roma Hukukunda Humanitas ile Maiestas Populi Romanı Arasındaki Bağlantı”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 96 (2011), 229-268.
Ullah, Neamat. Yahudi Hukukunda Boşanma ve Aguna Problemi İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Uzunaslan, Abdurrahman. "Antik Roma'da Gladyatör Oyunları". Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2005), 15-58.
Yalduz, Alparslan. "Konsillerin Hıristiyanlık Tarihindeki Yeri ve İznik Konsili". Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/2 (2003), 257-296.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Hatice Rahime Bozdemir, Ali Rıza Gül
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.