Türkiye’de Sivil Toplum Katılımının Yönetişim Düzenlemeleri Üzerinden İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10594090Anahtar Kelimeler:
Yönetim, Sivil Toplum, Yönetişim, Politika Metinleri, KatılımÖzet
Yönetim yaklaşımlarında aktörlerin katılımını arttıran bir model olarak geliştirilen yönetişim; politikaların geliştirilmesinde ve uygulamalarda paydaşların da süreçlere farklı mekanizmalar ile dâhil edilmesini kapsamaktadır. Öz bir cümle ile ifade edebileceğimiz; geleneksel kamu yönetimi anlayışından sosyal ve ekonomik nedenlerin de etkisi ile yeni teorilerin, yeni yönetim yaklaşımların ortaya çıkması, uzun bir zaman dilimini ihtiva etmektedir. Elbette politik süreçte yönetim değişiklikleri ve genel olarak demokratik yaklaşımların eşzamanlı gelişimi de kamunun yönetimindeki metodolojiyi etkilemiştir. Çevresel boyutta geliştirilen teorilerin, uygulama safhalarındaki yerel dinamiklerle karşılaşılması sonucu yeniden tanımlanmasına ve yeniden geliştirilmesine zorunlu olarak gidilmiştir. Bu değişim, teorilerin hem dışsal etkenler hem de yerel ve kültürel reflekslerle uygulama farklılıklarında içsel etkenler ile geliştirilmesini tetiklemiştir. Bu döngüde, yönetimde sosyal faktörün de ihmal edildiği savı üzerinden ortaya çıkan yönetişim; ilkeleri ile katılımcı demokrasinin de bir yansıması olarak görülmüştür. Bu ilkelerden; neo-liberal politikalar çerçevesinde devlet, özel sektör ve sivil sektörlerin yönetime paydaşlığındaki katılımcılık ilkesi, biraz daha ön plana çıkmıştır. Yaklaşım, 90’lı yıllardaki küresel ölçekte ortaya çıkışını, Türkiye’de 2000’li yıllar itibariyle daha belirgin olarak göstermeye başlamıştır. Demokratikleşme ve özgürlükler kapsamındaki dışsal ve içsel etkenlerin sonucu olarak da yorumlanabilecek mevzuat ve politika kaynaklarındaki düzenlemeler daha çok bu tarih itibariyle görülmeye başlamıştır. Türkiye’de 2000 yılı sonrası gerçekleştirilen yönetişim düzenlemelerinin, özellikle beş yıllık Kalkınma Planları öncelikli olmak üzere, mevzuatta yer verilen bazı metinler betimlenerek, sivil toplum özelinde katılımın hangi aşamalarına ve nasıl dâhil edildiği kamu politikalarına referans olan kaynak metinler üzerinden analiz edilmeye çalışılmıştır.
Referanslar
Arı, Yılmaz. “Sivil Toplum Kuruluşlarının Sosyo-Kültürel ve Dini Hayattaki Rolü”. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal 7/49 (2021), 2004-2013.
Arı, Yılmaz. “Bir İnsanlık Suçu Ve Soykırım Trajedisi: İsrail’in Filistinlilere Uyguladığı Devlet Terörü Nedeniyle Yargılanması Gerektiğine Dair Bir Değerlendirme”. Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi 5 (Aralık 2023), 22-44. https://doi.org/10.61216/darulhadisdergisi.1392165
Arı, Yılmaz. “A Crime against Humanity and the Tragedy of Genocide: An Evaluation That Israel Should Be Sued for State Terrorism against Palestinians”. çev. Mustafa Turan. Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD) 1/2 (Dec. 2023), 445-465. https://doi.org/10.5281/zenodo.10429568
Ataay, Faruk. “Türkiye'de Yönetişim ve "Sivil Toplum" Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme”. Memleket Siyaset Yönetim 1/1 (2006), 121-141.
Avcı, Mücahit. “Yönetişim Çerçevesinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Değişen Rolü ve Sivil Toplum Kuruluşları Üzerine Bir İnceleme: Isparta İli Örneği”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2007.
BYKP, Dokuzuncu Beş Yıllık (2007-2013) Kalkınma Planı. (Karar No. 877) Resmî Gazete 26215 (1 Temmuz 2006)
BYKP, Sekizinci Beş Yıllık (2001-2005) Kalkınma Planı. (Karar No. 697) Resmî Gazete (26 Haziran 2000).
BYKP, Yedinci Beş Yıllık (1996-2000) Kalkınma Planı. (Karar No. 374) Resmî Gazete 22354 (18 Temmuz, 1995).
BYKP, On Birinci Beş Yıllık (2019-2023) Kalkınma Planı. (Karar No. 1225) Resmî Gazete 32356 (18 Temmuz 2019).
BYKP, Onuncu Beş Yıllık (2014-2018) Kalkınma Planı. (Karar No. 1041) Resmî Gazete 30840 (2 Temmuz 2013).
Council of Europe. “Sivil Toplumun Karar Verme Sürecine Katılımıyla İlgili İyi Uygulama İlkeleri”. The Conference of INGOs. Avrupa Konseyi, 2019.
CBYP, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program. (Karar No. 6294) Resmî Gazete 31994 (25 Ekim 2022). Erişim 12 Aralık 2023.
Erat, Veysel. “Kamu Yönetimi Çalışmalarında Yönetişim”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/21 (Bahar 2021), 133.
Güler, Ayman Birgül. Türkiye’nin Yönetimi -Yapı-. Ankara: İmge Kitabevi, 2011.
Gündoğan, Ertuğrul. “Yönetim Reformlarının Gerekliliği Bağlamında İyi Yönetişim ve Türkiye'de Uygulanabilirliği”. Sivil Toplum Dergisi 2/6-7 (2004), 5-13.
Kapucu, Naim. “Sivil Toplumun Kamu Politikalarına Etkin Katılımı: Yeni Kamu İşletmeciliğinden Yönetişime Geçiş ve Devlet-Birey İlişkileri”. Kamu Yönetimi. ed. Fatma Neval Genç. Bursa: Ekin Yayınevi, 2012.
KGSK, Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu. (Kanun No. 4688) Resmî Gazete 24460 (25 Haziran 2001). Erişim 12 Aralık 2023.
Köseoğlu, Özer - Sobacı, Zahid Mehmet. “Yeni Kamu Yönetişimi: Birlikte Üretmenin ve İşbirliğinin Teorik Çerçevesi”. Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları. ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı. Bursa: Dora Yayınları, 2015.
MEŞY, Millî Eğitim Şûrası Yönetmeliği. Resmî Gazete 29034 (8 Temmuz 2014). Erişim 13 Aralık 2023.
MHY, Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete 5210 (23 Şubat 2022). Erişim 1 Aralık 2023.
Palabıyık, Hamit. “Yönetimden Yönetişime Geçiş ve Ötesi Üzerine Kavramsal Açıklamalar”, TODAİ Amme İdaresi Dergisi 37/1 (2004), 63-85.
Sobacı, Zahid Mehmet. “Yönetişim Kavramı ve Türkiye'de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler”. Yönetim Bilimleri Dergisi 5/1 (2007), 219-235.
Tosun, Erdoğan Gülgün. “Sivil Toplum”, Çağdaş Kamu Yönetimi, ed. Muhittin Acar-Hüseyin Özgür. Ankara: Nobel Basım Yayın, 2003.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “Planlar ve Programlar”. Erişim 15 Kasım 2023. https://www.sbb.gov.tr/yillik-programlar/
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Kopenhag Zirvesi”. Erişim 25 Aralık 2023. https://www.mfa.gov.tr/kopenhag-zirvesi-12-13-aralik-2002.tr.mfa
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi”. Erişim 20 Ekim 2020. https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin tarihcesi_111.html#:~:text=3%20Ekim%202005%20tarihinde%20L%C3%BCksemburg,AB'ye%20kat%C4%B1l%C4%B1m%20m%C3%BCzakerelerine%20ba%C5%9Flam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r.
T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı. “Avrupa Komisyonu Tarafından Hazırlanan Türkiye Raporları”. Erişim 1 Aralık 2023. https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html
T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı. “Katılım Müzakereleri”. Erişim 05 Aralık 2023. https://www.ab.gov.tr/katilim-muzakereleri_37.html
T.C. Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). “Özel İhtisas Komisyonu Raporu”. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı, 2018.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Abdullah Serenli
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
