Tez Değerlendirmesi ve Tanıtımı

Fârâbi, İhvân-ı Safâ ve Âmirî’nin Görüşlerinin Karşılaştırılması: Siyaset Felsefesi Örneği, Büşra Özkeçeci Bulut.

Özet

“Muallim-i Sânî” unvanına sahip Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed el-Fârâbî İslam felsefesindeki önemli düşünürlerin başlarında gelmektedir. Birçok farklı alanda adı geçen bu filozof Yunan felsefesi ve İslam öğretilerini buluşturmak suretiyle İslam felsefesinde ilk defa sistemli bir siyaset teorisi ortaya çıkararak kendine has bir siyaset anlayışı oluşturmuştur. Devlet ile evren arasında kurduğu ilişkiden görüldüğü üzere siyaset anlayışını da metafiziğe dayanmaktadır. Onuncu yüzyılda faaliyetlerini gizli bir şekilde yürüten İhvânu’s-Safa ve Hullânu’l Vefâ ve Ehlu’l Adl ve Ebnâu’l Hamd isimli topluluk ise ilimler ve ilimlerin sırları ile ilgili toplantılar düzenleyerek metafiziği ilgilendiren nefs ilmi, akıl vb. konularda müzakereler düzenlerdi. İhvân-ı Safâ, izlerine Aristo’da rastladığımız şekilde, siyaseti insan hayatının birçok alanına yaymak suretiyle tasnif etmiştir. Bununla birlikte nebevi siyasetten söz etmesi ve asıl mutluluğun ahirette olduğunu savunması onu takip ettiği Aristo’dan ayıran en temel özelliği olmuştur. İslam dünyasında siyasi ve sosyal açıdan olumsuzlukların bulunduğu bir dönemde yaşayan Ebu’l Hasan El-Âmirî de kendinden önceki filozofların eserlerini takip ederek Aristo’ya ait bazı eserleri şerh etmiştir. Kendi siyaset felsefesini oluştururken, Antik ve Helenistik dönemde yaşamış filozoflarla birlikte eski İran, Hint ve İslam düşünürlerinin siyasete dair fikirlerinden de yararlanmıştır. Bu çalışmada Fârâbî, İhvân-ı Safâ ve Âmirî’nin siyaset felsefelerinin ortaya konmuştur ve ardından üç düşünürün görüşlerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Bu çalışmada siyaset, yönetici çeşitleri, yönetici özellikleri, toplum türleri gibi vi konular ele alınarak filozofların buluştuğu ortak paydalar ve farklı görüşler tespit edilmiştir.